Toen ik opgroeide, was klimaatverandering een langetermijnprobleem, dat was ontstaan door de industriële revolutie en waar we ooit iets tegen moesten gaan doen. Een probleem voor de toekomst.
Kort geleden las ik het boek The Uninhabitable Earth geschreven door David Wallace-Wells, het voelde als een stomp in mijn maag. Ik kwam erachter dat de helft van alle CO2 die de mens door het gebruik van fossiele brandstoffen heeft uitgestoten, is opgestookt in de laatste dertig jaar. Zeg maar: sinds de oprichting van het Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC), het eerste boek van Al Gore en later toen ik Pokémon Red op de gameboy speelde. Ik was verbijsterd! Het is dus geen verandering die zich langzaam heeft opgebouwd uit het verre verleden of een erfenis die wij hebben meegekregen van onze voorouders. Toen ik in 1990 werd geboren, was het klimaat nog min of meer stabiel. De grootste schade aan het klimaat is in mijn korte leven gedaan, toen we afwisten van de problemen en gevolgen.
We doen veel en veel te weinig
Nu al zien we effecten van klimaatverandering. Warmterecords worden keer op keer verbroken, ook in Rijswijk, en wereldwijd ontstaan er steeds meer hittegolven, bosbranden, orkanen, stormen, overstromingen, waterschaarste en vluchtelingenstromen. Droogte, hittestress en wateroverlast zullen ook hier in de toekomst vaker voorkomen. “Wij zijn de eerste generatie die de gevolgen van klimaatverandering aan den lijve ondervindt, en de laatste die er nog iets aan kan doen.”
In 2015 is in Parijs is afgesproken dat de opwarming niet boven de 2 graden mag uitkomen en men streeft naar maximaal 1,5 graad in het jaar 2100. Ook afgesproken is dat elk land een klimaatplan oplevert. Alle tot nu gemaakte plannen zijn onvoldoende om een opwarming van de aarde onder de 2 graden te houden. Als we op de huidige voet verder gaan, komen we in een wereld die 3 tot 4 graden warmer zal zijn in 2100.
Als Nederland doen we het niet al te best; we behoren tot de Europese achterhoede wat betreft energiebesparing en het behalen van onze doelen. Als je kijkt naar het aandeel duurzame energie blijkt dat van de 28 EU-landen Nederland op plek 27 eindigt. Alle landen hebben ook afspraken met elkaar gemaakt over het op te wekken percentage duurzame energie in 2020. Voor Nederland is dat doel 14%. Dat is gebaseerd op basis van hoeveel duurzame energie we als land al opwekten, de economische mogelijkheden en het potentieel aan duurzame energie dat kan worden opgewekt. Nederland is binnen de EU het land waarvan de kloof tussen het huidige aandeel duurzame energie en het nationale doel het grootst is.
Het is hoog tijd voor een doorbraak
Al decennia weten we af van de problematiek. De tijd van achteroverleunen en afwachten is voorbij. Met de huidige uitstoot hebben we nog maar twaalf jaar willen we de opwarming van de aarde beperken tot 1,5 graad. Ondertussen stoten we elk jaar meer uit. Het is tijd om verdere klimaatverandering een halt toe te roepen en gebruik te maken van alle oplossingen. Het is aan de politici, ook die in Rijswijk, om het voortouw te nemen en te zorgen voor eerlijk klimaatbeleid. Onderwijs, bereikbaarheid en zorg; we investeren hierin omdat we weten de kosten veel hoger zullen zijn wanneer we het niet doen. Voor klimaatbeleid geldt hetzelfde. Met slimme duurzame investeringen aan de voorkant is een veel bescheidener bedrag gemoeid dan als het eenmaal misgaat. Klimaatactie betekent uiteindelijk heel veel minder economische verliezen dan geen klimaatactie. Het herbouwen van onze industrie en infrastructuur betekent kansen voor banen en duurzame groei. Stop met het subsidiëren van vervuiling en zorg ervoor dat je eigen maatregelingen als overheid klimaatneutraal zijn. Op Europees en nationaal niveau moeten we stoppen met het weggeven van gratis CO2-rechten waaraan bedrijven geld verdienen, de CO2-uitstoot van vervuilende industrie beprijzen, belasting heffen op kerosine zodat er een gelijke markt ontstaat, belastingontwijking tegengaan, de bio-industrie aanpakken, meer circulair denken en (plastic)afval verminderen.
En als gemeente Rijswijk moeten we investeren in klimaatbeleid. Dat wordt ons als gemeente makkelijk gemaakt, want de oplossingen om ervoor te zorgen dat de aarde niet verder opwarmt zijn er al. Om klimaatverandering tegen te gaan hebben we wel samenwerking, lef en doorzettingsvermogen nodig. In Rijswijk zijn er tal van inwoners die energie voelen en zelf een eerste stap maken. Denk aan de coöperatie Zon op Rijswijk, De Strijp Duurzaam, de inwoner die zijn eigen huis energieneutraal maakt. Er zijn veel mensen die iets willen; een postcoderoosregeling voor zonnepanelen in wijken Cromvliet en Leeuwendaal; bewonerscomplexen die het gehele gebouw energieneutraal willen gaan maken; een initiatief voor geveltuinen in RijswijkBuiten. Wat al deze mensen keer op keer aangeven is dat er hulp en kennis nodig is vanuit de gemeente. Laat de gemeente die ondersteuning bieden. Samen komen we verder.
We hebben niet de luxe om van klimaatverandering een links of rechts thema te maken. Klimaat is een thema dat leeft bij heel veel mensen. Collectieve mobilisatie is het allerbelangrijkste. We kunnen als Rijswijkers wél iets veranderen als we samen in actie komen. De gevolgen van al onze acties bij elkaar opgeteld zijn betekenisvol. Ons lot op deze aarde is aan elkaar verbonden en het verhaal dat we onze kinderen vertellen, schrijven we zelf. Het gemakkelijkste en belangrijkste wat jij kunt doen is je stem laten horen. Stem op politici die het aanpakken van klimaatverandering tot het speerpunt van hun programma maken. Komende donderdag kan jij naar de stembus, spreek je uit!
Romke Jan de Vries
Raadslid GroenLinks Rijswijk