Er is opschudding ontstaan nadat de gemeenteraad na een besloten raadsvergadering heeft geadviseerd om burgemeester Van der Wel niet voor een nieuwe termijn te benoemen. Het gaat hierbij onder andere om openbaarheid en (bescherming van) privacy. Hoe staat onze eigen gemeenteraadsfractie hierin?

Een dag na de raadsvergadering over de herbenoeming van de burgemeester kwam er informatie in de pers waarvan de voorzitter van de vertrouwenscommissie vermoedde dat deze door een raadslid was gelekt. Hij heeft daarom aangifte gedaan bij de politie van overtreding van de geheimhoudingsplicht en de rijksrecherche houdt zich momenteel bezig met een onderzoek naar het lek. Voor de burgemeester is de situatie bijzonder pijnlijk. Zij heeft er op mogen vertrouwen dat de inhoudelijke kant van de procedure geheim zou blijven, maar nu ligt er allerlei negatieve informatie over haar op straat. Positieve informatie blijft daarbij onderbelicht en voorstanders van haar benoeming binnen de raad hebben niet de vrijheid die informatie van hun kant naar buiten te brengen. De hele gang van zaken rond de herbenoeming van de burgemeester en het lekken van informatie is voor alle betrokkenen behoorlijk gênant en roept de vraag op of het huidige systeem van benoeming erg gelukkig is. Het systeem is dusdanig ingewikkeld dat het vrijwel zeker is dat er ergens informatie naar buiten komt, ook als dat volstrekt niet de bedoeling is. Daar komt bij dat, zoals ook uit de media naar voren kwam, veel mensen de vrijheid willen hebben om het functioneren van een publieke figuur als de burgemeester in het openbaar te bespreken. Anderzijds is bescherming van de privacy van de kandidaat-burgemeester een groot goed en moet voorkomen worden dat geschikte kandidaten niet willen solliciteren naar een positie als burgemeester omdat het afbreukrisico ingeval van openbaarheid erg groot is. Kortom, genoeg stof om de komende tijd over te discussiëren en dat zal binnen de Rijswijkse GroenLinks gelederen ook zeker gebeuren de komende periode. GroenLinks was met fractievoorzitter Marloes Borsboom als vicevoorzitter vertegenwoordigd in de vertrouwencommissie die was ingesteld ten behoeve van de herbenoeming van de burgemeester. Binnen de vertrouwenscommissie is na een zorgvuldige procedure van diverse gesprekken met informanten en input van de commissieleden een verslag opgesteld. Dit verslag is vervolgens voorgelegd aan alle raadsleden. De raadsleden moesten stemmen over een aanbeveling aan de minister over een herbenoeming. Op grond van de gemeentewet is het verslag van de vertrouwenscommissie niet openbaar, evenmin als de gemeenteraadsvergadering waarin over een eventuele herbenoeming wordt beslist. Leden van de vertrouwenscommissie zijn zelfs verplicht tot geheimhouding ten opzichte van gemeenteraadsleden die geen deel uitmaken van de vertrouwenscommissie. Die verplichting blijft bestaan na afloop van de procedure. Dat betekent in dit geval dat Marloes over wat er in de vertrouwenscommissie is besproken, niet mocht en mag spreken met Lammert van Dijk en met de fractieassistenten Theo van den Bosch en Marieke Alberts. Dat maakt een standpuntbepaling binnen de fractie natuurlijk erg lastig. Alle raadsleden en fractieassistenten zijn op hun beurt verplicht tot geheimhouding van wat er in de gemeenteraadsvergadering is besproken. Om het nog ingewikkelder te maken, is er in Rijswijk op het laatste moment voor gekozen om de fractieassistenten niet toe te laten tot de gemeenteraadsvergadering. Dit om de kring van personen via wie kan worden gelekt zo klein mogelijk te houden. Overtreding van de geheimhoudingsplicht is een strafbaar feit waarvoor de Officier van Justitie iemand kan vervolgen. De geheimhouding is dus geen keuze van de gemeenteraad, maar een wettelijke verplichting. De achtergrond van die verplichting is de bescherming van de privacy van de kandidaat-burgemeester. De uiteindelijke aanbeveling die de gemeenteraad doet aan de minister is wel openbaar. Een meerderheid van de raadsleden –en daarmee de raad als geheel- heeft in Rijswijk een negatieve aanbeveling gedaan tot herbenoeming. De vertrouwenscommissie heeft deze negatieve aanbeveling aan de commissaris van de koningin bekend gemaakt. De commissaris zal de aanbeveling, samen met een eigen advies, voorleggen aan de minister van binnenlandse zaken en koninkrijksrelaties. De minister beslist uiteindelijk over het wel of niet herbenoemen van de burgemeester. De minister kan daarbij afwijken van de aanbeveling van de raad. De gemeenteraad kiest dus niet de burgemeester, evenmin als de bevolking van Rijswijk. De burgemeester wordt nog steeds benoemd door de Kroon. Zoals in het landelijk verkiezingsprogramma van 2010 staat te lezen is GroenLinks voorstander van een systeem waarbij de burgemeester wordt gekozen door de gemeenteraad. Om die reden is juist voor GroenLinks het oordeel van een gemeenteraad zwaarwegend.